ریال برون مرزی به زودی عملیاتی خواهد

رئیس کل بانک مرکزی، محمدرضا فرزین از طرح ریال برون مرزی یا آف شور برای صادرات ریالی به خارج کشور خبر داد.

رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد؛ طرح ریال برون مرزی یا آف شور (Offshore) مدت زیادی است که در بانک مرکزی در دست بررسی است و با اجرایی شدن آن خواسته‌ی صادرکنندگان برای صادرات ریالی به افغانستان یا عراق حل می‌شود و می‌توانند با ریال برون مرزی به معامله بپردازند. محمدرضا فرزین در حاشیه نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در جمع خبرنگاران با تاکید بر نتایج این نشست اضافه کرد که این موضوع یکی از درخواست‌های تجار مشهدی برای صادرات به افغانستان بود که با اجرایی شدن طرح ریال یا آف شور پاسخ داده می شود و تجار می‌توانند از ابتدای سال خورشیدی آینده به جای ارز خارجی برای صادرات از ریال برون مرزی استفاده کنند. محمدرضا فرزین همچنین گفت: مقررات طرح ریال برون مرزی در بانک مرکزی جمهوی اسلامی ایران تدوین شده و تاکنون یک یا دو بانک اجرای این طرح را آغاز کرده‌اند و به زودی در کل بانک‌های ایران اجرایی خواهد شد.

تحلیل: تا پیش از این ما عبارت آف‌شور را فقط در مورد بانک شنیده بودیم یعنی می‌دانستیم که به گروهی از بانک‌ها که خارج از محدوده سرزمینی یک کشور تاسیس می‌شوند آف‌شور گفته می‌شود. در واقع بانک‌هایی که بر اساس قوانین بین‌المللی فعالیت می‌کنند اما از قوانین داخلی یک کشور خاص تبعیت نمی‌کنند.

غالبا بانک‌های بین‌المللی نسبت به فعالیت این بانک‌ها خوش بین نیستند زیرا آنها به دلیل شفاف نبودن و در موارد زیادی معاف از مالیات بودن سپرده‌هایشان می‌توانند به شدت برای سوءاستفاده و سودجویی هایی مانند پولشویی یا فرار مالیاتی قرار بگیرند اما در عین حال کاربردهایی هم دارند.

در مورد ایران، بانک مرکزی دولت روحانی چندین بار برای تاسیس این بانک‌ها در جزایر ایرانی وسوسه شد و حتی به گفته مرحوم ترکان  مشاور ارشد وقت رئیس‌جمهور از موافقت بانک مرکزی با تأسیس بانک‌های خصوصی (آف‌شور بانک) در مناطق آزاد و وجود ۱۸ سرمایه گذار خبر داد.

همان زمان کارشناسان گفتند که این بانک‌ها می‌توانند نقاط امنی برای تجار ایرانی باشند و در کل هم کارشان با ارز خواهد بود و هیچ‌گونه فعالیت ریالی نخواهند داشت اما وقتی به صحبت‌های فرزین بر می‌گردیم می‌بینیم او از بانک آف‌شور سخن نمی گوید بلکه از ریال آفشور می‌گوید و برای فارسی‌سازی آن هم از عبارت ریال برون‌مرزی استفاده می‌کند و به طور دقیق منظورش را شرح نمی‌دهد به همین سبب هم باید به سراغ گمانه‌زنی‌ها رفت که تا اینجای کار دو سناریو را مطرح می‌شود. اولی اینکه منظور فرزین از ریال برون‌مرزی یا آف‌شور همان ریال دیجیتال است. و اما سناریوی دیگری که از نظر بسیاری محتمل‌تر به نظر می‌رسد این است که مقصود فرزین از ریال آفشور همان صادرات ریالی است؛ موضوعی که قبلا هم مطرح شده بود و حتی رسانه‌های نزدیک به دولت مانند فارس و تسنیم روی خوش به آن نشان نداده بودند.

مشاور اقتصادی نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان از افزایش ۴ درصدی صادرات غیر نفتی به افغانستان خبر داد. به گفته او در طول هفت ماه گذشته صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان چهار درصد افزایش یافته است. محمد مهدی جوانمرد قصاب گفت: «ایران ۳۵ درصد در بازار واردات افغانستان سهم دارد که رقم قابل توجهی در روابط تجاری دوجانبه است.» وی همچنین اضافه کرد: «دو کشور از ظرفیت‌های بالایی برای گسترش روابط تجاری دوجانبه به ویژه در زمینه خدمات فنی مهندسی، حمل و نقل و ترانزیت برخوردار هستند.»

و اما به گفته‌ی حبیبی،  کارشناس اقتصادی: در حال حاضر صادرات ایران به افغانستان به حدود 900 میلیون دلار در سال رسیده که با توجه به ظرفیت های بالایی که در تبادل کالا و تجارت بین ایران و افغانستان وجود دارد مبلغ بسیار پایینی است و همچنین افغانستان در حال حاضر به پشتوانه رفع فساد گمرک و حمایت تولیدات داخل در برخی از تولیدات همچون کلوچه، بیسکویت، آبمیوه و لبنیات و… افزایش چشمگیری داشته و به حد خود کفایی رسیده و بازادر نیاز افغانستان از راه واردات از ایران بیشتر معطوف مواد اولیه، ماشین آلات و خدمات فنی و مهندسی از ایران به افغانستان می باشد.