صادرات کالا یکی از روش‌های افزایش تولید ناخالص ملی است و برای اقتصاد هر کشور حیاتی محسوب می‌شود. صادرات علاوه بر این که سود فراوانی برای شرکت یا فرد صادرکننده دارد، با ورود ارز موجب بهبود اقتصاد کشور نیز می‌شود. صادرات کالا در بازارهای جهانی از حساسیت‌های خاصی برخوردار است و در صورت عدم رعایت نکات اصولی، باعث اتلاف سرمایه مالی و انسانی می‌شود.. صادرات کالا انواع مختلفی دارد و می‌توان آن را از منظری به ۲ نوع صادرات قطعی و صادرات موقت کالا و از منظری دیگر به ۲ نوع مستقیم و غیرمستقیم بخش‌بندی کرد. البته انواع صادرات را همچنین از بعد روش ارسال نیز دسته‌بندی کرد. در ادامه به بررسی هر روش میپردازیم.
صادرات موقت به چه معناست؟
این روش صادرات همان‌طور که از نامش پیداست، به منظور اهداف صادراتی موقتی و خاص استفاده می‌شود و می‌توان ادعا کرد که روش عمده و غالب در صادرات کالا محسوب نمی‌شود. به طور کلی صادرات موقتی می‌تواند با دو هدف کلی زیر انجام بپذیرد:
۱– عرضه و نمایش دادن در نمایشگاه‌های بین‌المللی (به عنوان نمونه تجاری)
در این روش کالای موردنظر که مثلاً فرش دستباف ایرانی است، به منظور به نمایش درآمدن در یک نمایشگاه بین‌المللی فرش، از مرزهای گمرکی کشور عبور میکند و پس از اتمام نمایشگاه، آن تعداد از کالا که باقی مانده است به کشور بازمی‌گردد.
باید اضافه کرد که این روش صادرات معمولاً موردنظر صادرکنندگان مواد غذایی و مصرفی نیز قرار دارد.
۲– تعمیر یا ارتقای فناوری
گاه ممکن است یک کالا برای تعمیر و یا بهبود ساختار آن به کشوری پیشرفته‌تر در آن صنعت خاص ارسال شود و پس از پایان فرایند مقرر شده، به کشور بازگردد. این نوع از صادرات غالباً درخصوص کالاهای صنعتی مانند ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود و به‌نوعی سبب می‌شود تا کشورها از فناوری‌های روز دنیا برای بهبود کیفیت کالاهای صنعتی خود بهره‌مند شوند؛ چرا که گاهی تعمیر و یا بهبود یک کالا، دارای پیچیدگی و نیازمند تخصص و فناوری بالایی است که از عهده صنعت داخلی یک کشور خارج است.
همان‌طور که به نظر می‌رسد شیوه صادرات موقت، شیوه رایج و اصلی تجارت در کشورها نیست و تنها در مواقع خاصی به کار برده می‌شود و همین‌طور در موارد حجم محدود تجاری، از بسیاری از تشریفات صادرات قطعی مانند داشتن کارت بازرگانی یا اخذ برخی مجوزها معاف است و به همین دلیل صادرات موقت، روش مورد نظر بسیاری از تاجران و صادرکنندگان است.
صادرات قطعی چیست؟
نوع دیگری از صادرات، صادرات قطعی نام دارد که می‌توان گفت شناخته شده‌ترین و رایج‌ترین شیوه صادرات هم محسوب می‌شود. در صادرات قطعی، کالا از قلمروی گمرکی کشور به طور دائمی خارج می‌شود و به فروش رسانده می‌شود. اکثر تجار از روش صادرات قطعی استفاده می‌کنند و کالاهای خود را صادر می‌کنند. تفاوت روش صادرات قطعی با موقت در تشریفات بیشتر و خاص صادرات قطعی است که بایستی صادرکنندگان آن را طی کنند. در صادرات قطعی، مدارک و گواهینامه‌های خاصی باید از مراجع مختلفی اخذ شوند که این موضوع، حساسیت بیشتر صادرات قطعی را نسبت به شیوه صادرات موقت نشان می‌دهد.
به طور کلی صادرات قطعی هم دو گونه دارد که در ذیل به آن اشاره می‌شود.
۱– صادرات قطعی تجاری (با حجم بالا)
منظور از صادرات قطعی تجاری، صادراتی است که هدف تاجر فروش کالاهایش در حجم بالا و با اهداف تجاری گسترده باشد. این نوع از صادرات همان روش غالب صادرات قطعی است که در آن تجار دارای کارت بازرگانی، با طی تشریفات گمرکی صادرات قطعی و اخذ مجوزها و تکمیل فرم‌های مخصوص، کالاهای خود را برای فروش گسترده به خارج از مرزهای کشور صادر می‌کنند.
۲– صادرات قطعی غیرتجاری (با حجم پایین)
در این روش صادرات به شکل قطعی اما با ابعاد کوچکتر صورت می‌گیرد. در واقع این نوع صادرات شباهتی به روش قطعی تجاری ندارد چرا که ممکن است طبق آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، از طریق مسافران سفرهای خارجی کالاهایی صادر شوند.
مثلاً ممکن است مسافری مقادیری از یک کالای خوراکی مانند زعفران را برای فروش محدود و بدون ابعاد تجاری، به خارج از کشور منتقل کند. این عمل مسافر، در دسته صادرات قطعی غیرتجاری جای می‌گیرد.
چیستی و چگونگی این روش صادرات جزئیاتی دارد که در قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط با موضوع واردات و صادرات وجود دارد. واضح است که صادرات قطعی غیرتجاری به معنای واقعی صادراتی با اهداف گسترده تجاری نیست و به همین دلیل نیز از بسیاری از تشریفات قانونی صادرات قطعی تجاری معاف است؛ چرا که حساسیت زیادی که درخصوص صادرات قطعی تجاری وجود دارد، در موارد صادرات قطعی غیرتجاری وجود ندارد. در واقع در صادرات قطعی غیرتجاری، هدف بهره‌مندی محدود و شخصی مسافر از سود فروش کالا در موردی خاص است درحالی‌که در صادرات قطعی تجاری، هدف تجارت گسترده و توسعه اقتصادی تاجر است.
صادرات کالا به روش مستقیم
یکی دیگر از روش‌های صادرات که به نحوی دیگر دسته‌بندی می‌شود، صادرات مستقیم است. در روش مستقیم، فرد یا شرکت صادرکننده بدون واسطه کالای مورد نظر را به کشور مقصد صادر میکند. در این روش صفر تا صد صادرات ارسال و پخش کالا بر عهده‌ی فرد صادرکننده کالا است و باید مانند داخل کشور خود داخل کشور مقصد فعالیت‌های بازاریابی خود را پیش بگیرد. این‌گونه صادرکننده مستقیم محصول را به دست زنجیرهای پایانی خرید می‌رساند و این زنجیره را برای بلندمدت حفظ میکند.
مزیت‌های روش مستقیم در صادرات کالا
- کسب سود بیشتر: هنگامی که به صورت مستقیم به انجام صادرات بپردازید، شخص یا شرکت دیگری در سود و فروش کالا با شما شریک نمی‌شود و موجب بالا رفتن سودتان می‌گردد.
- ایجاد لینک‌ها و ارتباطات تجاری: با گذشت زمان می‌توانید شبکه‌سازی کنید. پس از مدتی متوجه می‌شوید که در حوزه صادرات با افراد خارجی و داخلی زیادی ارتباط تجاری دارید.
- یادگیری صفر تا صد صادرات: پس از این که چندین بار اقدام به صادرات کالا کردید، دیگر نیازی به کمک و همراهی افراد دیگر ندارید. زیرا شما توانسته‌اید صفر تا صد صادرات کالا را یاد بگیرید. با یادگیری صادرات می‌توانید در سایر حوزه‌های زنجیره صادراتی نیز فعالیت کنید.
- حفظ فروش برای بلندمدت: زمانی که شما صادرات مستقیم انجام می‌دهید، باید در نظر بگیرید که قرار است به دلیل ارتباط مستقیم با مشتریان یا زنجیرهای پایانی تأمین، آن‌ها را به مشتری وفادار خود تبدیل کنید و هر سال باید برای فروش در کشور مقصد برنامه‌ریزی تولید یا تامین داشته باشید.
معایب روش مستقیم در صادرات کالا
روش مستقیم صادرات کالا معایبی را هم به دنبال دارد که شامل موارد زیر است:
- هزینه بیشتر: درست است که این روش سود بسیاری دارد ولی از هزینه‌های دیگر آن نباید غافل شد. در این روش شما نیاز به ایجاد یک دپارتمان صادرات و استخدام نیروی انسانی دارید و هزینه حضور در کشور خارجی و بعضی هزینه‌های دیگر را باید بپردازید.
- صرف وقت بیشتر: در این روش باید زمان بیشتری را صرف مراحل صادرات کالا کنید.
- گرفتن مجوزهای قانونی: یکی دیگر از معایب این روش، اخذ مجوزهای قانونی مربوط به صادرات است.
صادرات کالا به روش غیرمستقیم
در این روش بر خلاف روش مستقیم از واسطه استفاده می‌شود و ممکن است بعد از یک بار فروش دیگر به واسطه‌ها محصولی نفروشید. فرد به کمک شرکت‌های بازرگانی اقدام به انجام صادرات میکند و طی قرارداد شخص یا شرکت فرآیند صادرات را به شرکتی دیگر واگذار می‌نماید. در روش غیرمستقیم سود به دست آمده از صادرات بین واسطه و فرد صادرکننده با درصد توافقی تقسیم می‌شود.
مزیت‌های روش غیرمستقیم در صادرات کالا
- هزینه کمتر: در روش غیرمستقیم نیازی به ایجاد دپارتمان صادرات و امکانات دیگری نیست. پس هزینه‌های صادراتی بسیار کاهش پیدا میکند.
- استفاده از تجربیات افراد: بعضی از واسطه‌ها تجربیات صادراتی خود را به مرور زمان در اختیار شما قرار می‌دهند. به این صورت کم کم تجربه و دانش شما در زمینه صادرات کالا بیشتر می‌شود.
- عدم نیاز به مجوزهای قانونی: نیازی به گرفتن مجوزهای قانونی ندارید.
معایب روش غیرمستقیم در صادرات کالا
- عدم تعامل مستقیم با مشتری: معمولاً شما هیچ‌گونه تعامل مستقیمی با مشتری و شناخت نیازها و خواسته‌های او ندارید؛ بنابراین نمیتوانید برای گسترش صادرات اقدام نمایید.
- عدم کنترل روی قیمت: مشخص کردن قیمت کالای صادراتی و بسیاری از موارد دیگر بر عهده واسطه است و شما در این مورد دخالتی ندارید.
- سود کمتر: در این روش بخشی از سود صادراتی به واسطه تعلق می‌گیرد. بنابراین سود حاصل از صادرات نسبت به روش مستقیم کمتر خواهد بود.
انواع صادرات بر اساس روش ارسال
1-صادرات زمینی
صادرات زمینی یکی از رایج‌ترین روش‌های صادرات است. این روش برای صادرات کالاهای حجیم و سنگین مناسب است. صادرات زمینی معمولاً ارزان‌تر از صادرات هوایی یا دریایی است، اما زمان بیشتری طول می‌کشد.
2-صادرات دریایی
صادرات دریایی یکی دیگر از رایج‌ترین روش‌های صادرات است. این روش برای صادرات کالاهای با حجم زیاد و قیمت پایین مناسب است. صادرات دریایی معمولاً سریع‌تر از صادرات زمینی است، اما هزینه بیشتری دارد.
3-صادرات هوایی
صادرات هوایی برای صادرات کالاهای با ارزش بالا و زمان تحویل کوتاه مناسب است. صادرات هوایی سریع‌ترین روش صادرات است، اما هزینه بیشتری دارد.
جمع بندی
هر یک روش‌های انواع صادرات بسته به نوع استراتژی شرکت بازرگانی می‌تواند مناسب باشد. در این زمان از یک شرکت مدیریت صادرات می‌توانید استفاده کنید تا بهترین استراتژی را بسته به هدف و کشور مقصد انتخاب نمایید.
بدون دیدگاه