هر آنچه باید در رابطه با پنجره فرامرزی بدانیم!

مزایای پنجره واحد تجارت فرامرزی در چیست؟
تسهیل در تجارت با حذف تشریفات اضافی اداری
کاهش محسوس مدت‌زمان انجام امور تجاری
کاهش قابل‌توجه هزینه‌های تجاری
بهبود رتبه تجارت فرامرزی
شفافیت و حذف انحصار اطلاعات
دسترسی آسان تمامی ذی‌نفعان به اطلاعات
ایجاد یکپارچگی در سیستم تجارت
ارتقا امنیت سیستم
افزایش بهره‌وری فعالیت‌های سیستم اداری
کاهش فساد در صادرات
ارتقا سیستم حمل‌ونقل و ترانزیت کالا
افزایش حجم ترانزیت کالا
آسان‌تر شدن فعالیت‌های تجاری
امکان ترخیص سریع‌تر کالاها از گمرک

انواع روش‌های راه‌اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی
مرکز تسهیل و توسعه کسب و کار الکترونیکی سازمان ملل متحد، جهت راه‌اندازی پنجره واحد، راهنمایی بانام “توصیه ۳۳” منتشر کرد که بر اساس آن می‌توان از طریق ۳ روش زیر این کار را انجام داد:

روش اول: مرجع واحد (single authority)
در این روش پنجره به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که متقاضیان همه درخواست‌های کتبی یا سیستمی خود را به یک مرجع واحد ارائه می‌دهند، سپس این مرجع مسئولیت و مدیریت ارسال، پیگیری و دریافت پاسخ درخواست‌ها را به عهده می‌گیرد و نتایج را در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

روش دوم: سیستم اتوماتیک واحد( single automated system)
در این روش متقاضی درخواست‌های خود پس از وارد کردن در سیستم، به سایر دستگاه‌های مربوطه ارجاع می‌دهد.

روش سوم :سیستم اتوماتیک تبادل اطلاعات (transaction system automated information)
این روش که درواقع متداول ترین مدل ارائه پنجره واحد تجاری نیز هست، تمامی اطلاعات مورد نیاز متقاضی وارد سیستم می‌گردد. سپس اطلاعات موجود در دسترس همه دستگا‌ه‌های مربوطه قرار و کلیه خدمات مورداحتیاج متقاضیان توسط این سیستم انجام می‌گیرد.

پنجره واحد تجارت فرامرزی در ایران

در قانون “بهبود فضای مستمر کسب‌وکار” تصویب‌شده در سال ۱َ۳۹۰، گمرک ایران موظف به استفاده از فناوری‌های جدید جهت انجام امور تجارت فرامرزی در کشورمان شد. اما اجرایی شدن آن به تعویق افتاد و سرانجام در سال ۱۳۹۳ پنجره واحد تجارت فرامرزی ایران که به EQL شهرت دارد، توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی پایه گذاری و راه‌اندازی گردید.

در آغاز کار این پنجره در کشور وزارت صمت با کمک سایر سازمان‌های مربوطه موظف شد ظرف مدت ۶ ماه، امور مربوط به تجارت فرامرزی اعم از صادرات و واردات کالا، مانند ثبت سفارش گواهی ‌مبدأ، مجوز سازمان بهداشت و استاندارد، اعتبار اسنادی، کسب پروانه گمرک و بیمه‌نامه را به شکل الکترونیکی تبدیل کند تا مراجعان بدون حضور فیزیکی آن‌ها را انجام دهند.

در ادامه کار، گمرک و دیگر سازمان‌های ذی‌ربط تجارت فرامرزی به استفاده از فناوری‌های نوین در جهت تسهیل و کاهش زمان و هزینه‌ فرآیند‌های صادرات و واردات کالا ملزم شدند.

امکانات تجارت فرامرزی
امکانات پنجره واحد تجارت فرامرزی در ایران
اتصال الکترونیکی بارنامه
پروژه درب خروج هوشمند
افتتاح بزرگ‌ترین بانک اطلاعات تجارت فرامرزی
امکان اخذ گواهی بازرسی از طریق سامانه جامع امور گمرکی
شروع تبادل الکترونیکی اطلاعات بین سازمان بنادر و گمرک
سامانه مانیتورینگ کالاهای ترانزیتی
راه اندازی سامانه پیشخوان خدمات الکترونیکی
الکترونیکی شدن نظارت‌ها در گمرک
کیف پول الکترونیکی
مزایای استقرار طرح گمرک الکترونیک

پس از عملیاتی شدن این طرح، تحول عظیمی در فرآیندهای عملکردی گمرک رخ نمود که در ادامه به برخی اشاره می‌کنیم:

محاسبه هزینه حمل از چین و کاهش هزینه‌های تجارت فرامرزی
با راه‌اندازی و عملیاتی شدن سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی، عملیات مربوط به صادرات کالا از ۷ رو به ۱ روز و برای واردات از ۲۶ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرد. طبق اعلام بانک مرکزی، با هر روز تأخیر در انجام مراحل تشریفات گمرکی، ۱ درصد به هزینه‌های ترخیص اضافه می‌گردد، پس با کاهش ۲۳ روز عملیات واردات، ۲۳ درصد در هزینه‌ها صرفه‌جویی شده است.

درآمدزایی بیشتر گمرکدرآمدزایی بیشتر گمرک
در همان سال اول راه‌اندازی سامانه الکترونیکی گمرک و پنجره واحد، درآمد گمرکی افزایشی ۷۸ درصد نسبت به سال ۹۲ پیدا کرده بود و این روند تاکنون نیز ادامه دارد.

اطلاعات تجارت فرامرزیامکان بر خط شدن اطلاعات تجارت فرامرزی
طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات گمرکی، پس از الکترونیکی شدن تجارت فرامرزی، ایران اقدام به انتشار روزانه اطلاعات تجارت فرامرزی نمود. هم‌اینک اطلاعات مربوط به محموله از لحظه بارگیری در مبدأ تا رسیدن به مقصد و ترانزیت کالا همگی در سامانه ثبت و در دسترس عموم قرار دارد.

مبارزه با قاچاق
پس از تدوین برنامه‌های منسجم مبارزه با قاچاق کالا و انجام کنترل‌های الکترونیکی مطابق با شاخص‌های مدیریت ریسک و نیز با به‌کارگیری تجهیزات کنترلی، کشفیات مواد مخدر و پیش سازهای آن رشد چشمگیر ۷۱۱ درصدی در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ در پی داشت.

شفاف‌سازی و پیگیری تخلفات
با راه‌اندازی سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی، اطلاعات و روند انجام امور شفاف‌سازی و در دسترس همگان قرار گرفت و باعث جلوگیری از هرگونه تخلف و یا سوءاستفاده‌های احتمالی از کارت‌های بازرگانی گردید.